Uyku ve Obezite
Uyku; yemek, su gibi en temel ihtiyaçlarımızdandır ve uykunun insan hayatında önemli rolü vardır. Hayatımızın ve günümüzün üçte biri uykuda geçmektedir. Sağlıklı bir insanın ortalama uyku ihtiyacı 7-8 saat arasındadır.
Vücudumuzun saatinin en önemli ayarı gün ışığıdır. İnsanoğlu hava karardığında uyuma ve dinlenme, gün ışıdığında da tekrar aktif olmaya uygun bir yapıdadır. Uyuma sırasında tüm beden dinlenir, kendini arındırır, gevşer, yıpranan bölümlerini onarır ve tedavi eder. Tüm gün boyunca biriken sinirlilik durumu, stres etkileri, gerginlik açığa çıkarak, dışarıya atılır. Uykusuzluk, az uyumak, çok uyumak ve kalitesiz uyku insan sağlığını olumsuz etkileyebilir.
Az uyumak insanlarda mutsuzluk, yorgunluk, halsizliğe ve huzursuzluğa neden olur. Üretkenliği azalır, yaşam kalitesi düşer. Kişinin güne dinlenmiş olarak başlaması bu açıdan çok önemlidir. Obeziteye neden olan pek çok sorun vardır. Günlük alınan enerji ile harcanan enerjiden fazla olması, genetik faktörler, hormanal bozukluklar, çevresel faktörler…. Uyku düzeni de kiloyu tetikleyen faktörlerdendir. Az uyumak veya fazla uyumak da kiloyu tetikler.
*Az uyumak metabolizmayı ve hormonal düzeni bozmaktadır. Az uyumak iştahı bastırmaya yarayan leptin hormonunu azaltır ve iştahı artıran ghrelin hormonunu artırır.
*Ayrıca kısa uyku süresi kalori alımını artırır ve enerji harcamasını kullanımını da sınırlar. Kişiler gece geç uydukları zamanlarda daha çok atıştırmalık çerez, çikolata, bisküvi gibi enerji değeri yüksek yiyecekleri tüketirler.
*Uyku yetersizliği gün içinde aktivite azalmasına neden olur. Gece geç saatlerde uyumak işe giden bireylerde gün boyunca yorgunluk halsizliğe neden olur. Bu nedenle gün içindeki aktivite azalır ve kişilerde kilo almaya başlar.
*Ev hanımlarında ise gece geç saatlerde uyudukları zaman sabah güne geç saatte başlarlar.Bu durumda günlük yapması gereken işleri bitiremedikleri için yürüyüş spor gibi aktivitelere zaman ayıramamaktadırlar.
Peki düzenli uyku için neler yapmalıyız ???
- Her zaman uyuduğunuz yerde uyuyun.
- Oda sıcaklığının uygun olmasına dikkat edin.
- Hep aynı saatte yatağa girin, sabahları aynı saatte kalkın.
- Uyuyacağınız mekânda ışık bulundurmayın, karanlık olmasını sağlayın.
- Yatağınızın, yastığınızın rahat olmasına dikkat edin.
- Uyuyacağınız yerin sessiz olmasını sağlayın.
- Uyku öncesinde egzersiz yapmak iyi değildir. Çünkü uykuyu bozar.
- Geç saatlerde kafein içeren içeceklerden kaçının.
- Yatmadan 1-2 saat önce, yeme – içmenin bırakılması gerekmektedir.
- Alkol uyku kalitesini bozar. Uyumadan iki saat önce kesilmesi gerekir.
Yaşam kalitesini yakalamak için , düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenme önerileri kadar kaliteli uykuyu da önemlidir.