Evhamlı anneleri nasıl tanırız?

Her çocuk ebeveynleri için değerlidir.Çocuk bireyselleşip kendi kararlarını kendisi alana kadar ebeveyninin sorumluluğu altındadır.Çocuğun anneden ayrışma ve ayrı bir birey olmaya başlama süreci 3 yaşından itibaren başlar.Bu yaşlarda sosyalleşmeye başlayan çocuk ebeveynlerinden ve çevresinden hayatın nasıl olduğuna dair fikri olmaya başlar.Kendisine rol model seçebilir.Bu rol modeli seçerken etrafı gözlemler.

Örneğin; Kaygılı..Aman dikkat et..Düşersin…Canın yanar..Dikkat et..gibi cümleler kuran anne,çocuğuna şu mesajı verir.Hayat tehlikeli,güvende değilsin,her an başına bir şey gelebilir.Her adımına dikkat etmelisin..

Çocuk kendisine anneyi rol-model olarak seçebilir.Bu da kaygılı,çekingen,hatta korkak çocuklar yaratır.Anneler istemeden de olsa bireyselleşemeyen,annenin yanından ayrılamayan,yeni arkadaşlıklar kurmakta zorlanan,annenin fiziksel olarak yok olduğu durumlarda terk edildiğine dair kaygılar yaşayan şüpheli çocuklar yaratabilir.

Evham olarak kullandığımız kelime aslında ‘kaygı’dır.Çocuğunun her attığı adımı kontrol etme,onun başına bir şey gelecekmiş gibi davranma ve tutum ve davranışlarımızdan bunu belli etme,aklımıza felaket görüntülerinin gelmesi,kaygı bozukluğunu yani somut bir nedeni olmayan kaygıyı andırır.

Evhamlı anneler,çocuğun başına gelebilecek tehlikenin gerçekleşme olasılıklarını çarptırırlar.Örneğin;Sağlıklı bir anne de çocuğunun okulda oynarken düşme olasılığını düşünüp,kaygılanabilir. Ancak sağlıklı anne bunun gelişim aşamasında doğal bir süreç olduğunu bilip kendisini rahatlatabilir.Evhamlı anne ise kendi zihninde çocuğun okula gitmesi ile çocuğun başına zarar gelmesini eşleştirebilir. Çocuk her okula gittiğinde çocuğunu kendi elleriyle tehlikeye göndermişçesine acı çeker,aşırı bir sorumluluk duygusu yaşar.Ya da okula çocukla birlikte gider,okulda bekler,öğretmenlerini bolca uyarır.Çocuğunu da dolayısıyla kaygılandırır.

Buradaki kritik nokta; çocuğu korurken ve ona zarar gelmemesi için önlemler alırken,çocuğa psikolojijk bir zarar vermemektir.Anne evhamın kendi problemi olduğunu ve tehlike olasılığının hesapladığından çok daha düşük olabileceğini bilmelidir.

Evhamlı annelerin zihinleri felaket görüntüleri ile meşguldür..Bunun nedeni hayatta sahip olduğu diğer rolleri bir kenara bırakıp sadece ‘anne’ olmak olabilir.Dikkatleri hep çocuk üzerindedir..Yemeğini yedi mi ?Güzel uyudu mu? Yeterince sağlıklı mı ? gibi düşünceleri bir süre sonra ‘Sokağa çıkacak ama ya araba çarparsa’ düşüncesine,ya da görüntüsüne dönüşebilir.

Bu düşünceler ve görüntüler ile başa çıkmaları için,alternatif olarak bir düşünce ya da görüntü üretebilir ve ona odaklanabilirler.Örneğin;Çocuğum defalarca sokakta oynadı ama başına bir şey gelmedi.Ona sokakta oynarken dikkat etmesi gereken şeyleri öğrettim,kendini koruyabilir.Sokakta oynaması onun gelişimi için önemli.Sakin olmalıyım..derken akıllarınada çocuklarının sokakta mutlu olarak oynadığı bir görüntüyü yerleştirebilirler..Burada annelerin yapabileceği bir başka şey de aksattıkları diğer rolleri hatırlamaları ve dikkatlerini başka yöne çekme denemeleri yapmalarıdır.. Örneğin;spor etkinliğine ya da sosyal sorumluluk projelerine yönelmek ve kendilerine vakit ayırmak vs gibi.