Çocukların yüzde 40’ında uyku problemi görülüyor

Çocukların uyuma rutinlerinde değişim olsa da uyku ihtiyacının yeni doğan bebeklerde sıradan 18 saat, 1 yaşta 14 saat, 5 yaşta 12 saat, 6-7 yaşlarında 11, ergenliğin başlangıcında ise 9 saat olduğunu kaydeden Öğr. Gör. Zeynep Deniz Seven, uyku ihtiyacını yeterince karşılayamayan çocuklarda; davranış bozukluğu, hiperaktivite bunalım, endişe, uykuya dalamama, kabus görme, aşırı kilo alma gibi sorunların görüldüğünü belirtti. Çocukların yaklaşık olarak yüzde 40’nın uyku sorunu yaşadığını belirten Seven, bu problemle başa çıkmayı sağlayacak önemli tavsiyelerde bulundu.

Bebeklerde uyku düzeninin en kritik konulardan biri olduğunu gösteren İstanbul Esenyurt Üniversitesi Sağlık Durumu Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Çocuk Gelişimi Program Başkanı Öğr. Gör. Zeynep Deniz Seven, “Gece uykusunun ahenkli olması hem bebek hem de anne-babalar için sakinleştirici bir faktördür. 1 yaş civarında gece iyi uyuyan çocuğun bile 5-8 kez uyanması normaldir. Bu durumu ileriki yıllarda olağan uyku döngüsü geçişleri peşine düşüp takip eder. Gece uyanmaları iyi ve kötü uyuyan çocukları ayrım yapmak için manâlı bir kriterdir. İyi uyuyanlar gece uyanırlar fakat herhangi bir müdahaleye gerek kalmaksızın her yerde uyurlar. Kötü uyuyanlar ise mutlaka bir müdahale sonucunda uyurlar. Burada bilinmesi gereken önemli bir konu bazı bebeklerin öz-sakinleştirici nitelikte olmalarıdır. “Öz-sakinleştirici” terimi bebeklerin herhangi bir yardım olmadan kendi kendilerine uykuya dönmelerini açıklama eder. Bu cins bebekler uyandıklarında bir şeye sarılarak, parmağını emerek her yerde uyurlar. Genelde ebeveynler bu bebeklerin gece uyanmadıklarını zannedebilirler” diye konuştu.

“Çocuklarda uyku sorunu gelişimlerini etkiliyor”
İlk çocukluk dönemindeki çocukların her gece 11-13 saat değin uyumasını öneren Seven, “Bu dönemde çoğu çocuk gece boyunca uyur ve gündüzleri de bir kere öğlen uykusuna yatar. Önemli olan çocuğun sadece uyuması değil bununla beraber bölünmeyen bir uyku düzenine sahip olmasıdır. aynı zamanda ara sıra bu dönemdeki çocukların uyuması, yatma zamanı rutini uzadığı için zorlama olmaktadır. Yapılan bir araştırma yatma zamanına aleyhinde gösterilen direncin çocukta davranım sorunları ya da hiperaktivite ile ilişkili olduğunu ortaya koymuştur.

Çocuklar Narkolepsi yani gün içinde çok miktarda uyuma, insomnia yani uykuya dalmada ya da uykuyu sürdürmede güçlük ve kabus görme gibi bir çok uyku problemi yaşayabilirler. Tahminlere kadar çocukların yüzde 40’tan fazlası gelişimlerinin bir döneminde uyku problemi yaşamaktadır. Çalışmalar uyku problemi yaşayan çocukların yaşamayanlara kadar daha pozitif bunalım ve vesvese belirtileri gösterdiğini ortaya koymuştur. Başka bir alıştırma 3 – 8 yaş aralığında uyku problemi yaşayan çocukların, ergenlik döneminde uyuşturucu kullanımı ve buhran gibi sorunlar geliştirebildiklerini ortaya koymuştur. Yeni çalışmalar çocukluktaki kısa süreli uykunun aşırı kiloyla bağlantılı olduğunu da göstermiştir” şeklinde konuştu.

Çocuklarda uyku sorunlarının esas nedenlerini sıralan Seven, kesintisiz kaygı, yaşanılan stresli olaylar, kesintisiz cezalandırma ve istismar, uygun olmayan uyku ortamları, kullanılan ilaçlar ve ağrılı durumlar çocuklardaki uyku problemlerinin esas nedenleri aralarında gösterdi.

Öncelikle bu gibi durumlarda bir uzmana başvurulması gerektiğini vurgulayan Seven, bebeklerde ve çocuklarda uyku ile ilgili şu önerilerde bulundu:

“Çocuklarda uyku sorunları ile başa çıkmak için neler yapılabilir?

Bebeğin psiko-sosyal durumuyla ilgili alınabilecek önlemler

Bebeklerle tehlikesiz bir tahvil oluşturmak önemlidir. böylece bebekler ve küçük çocuklar ebeveynleri kadar somut ve şehvetli olarak rahatlatılmalıdırlar. Şehvetli ve bedenen sıcacık olmayan bebeklerde uyku problemleri görülebilir.

Bilhassa 6 ve 9. aylar aralarında bebekler dış çevrelerinin daha fazla farkına varırlar ve dehşet davranışları sergilemeye başlarlar. Bu dönem uyku alışkanlıkları için kritiktir. Korku durumlarında bebek anne ya da bakım veren kadar rahatlatılmalıdır.

Canice bölge çocuklar uyku problemleri gösterebilirler. Disiplin oluşturmak için aralıksız ceza atamak uyku problemlerine neden olur.

Ebeveynlerin çocuklarını terk etme veya aileden uzaklaştırma gibi tehditlerden kaçınmaları gerekir.
Çocuk olumlu davranışlara cesaretlendirilmelidir. Özgüven eksikliği yaşayan çocuklarda vesvese arttığı için uyku problemi oluşabilir.

Uyku ile ilgili korkularının olduğunu dile getiren çocuklar ebeveynleri tarafından dinlenmeli ve iyi anlaşılmalı, katiyen bu şart ile ilgili çocukla dalga geçilmemeli, küçük düşürülmemeli, çocuğa onu anladığı ve yanına olduğu mesajı verilmeli. Ebeveyn bu durumla ilgili gerekirse bir uzmandan takviye almalıdır.

Uyku ortamı ile ilgili önlemler
Bebeğin uyuduğu yatak çok yumuşak olmamalı orta sertlik seçim edilebilir.

Bebeklerin uyuyacakları oda yeterince havalandırılmış olmalı.

Bilhassa bebekler yüzükoyun yatırılmamalıdır. Bu durum keza ani bebek ölümlerinin de en önemli nedenleri arasındadır.

Bebeğin odasında hoşa dışarı giden, rahatlatıcı, doğal içerikli ( lavanta yağı gibi) bir koku olabilir.

Uyurken bebeğe eşlik edebilecek uygun bir uyku arkadaşı edinilebilir. ( peluş bir oyuncak, bir battaniye vs.)
Sakinleştirici hafif bir melodi dinletilebilir. Annesin kendi sesiyle söylediği içeriği güzel olan melodili sözler de olabilir.

Çocuğun odasında fazlasıyla uyarı dağıtımcı uyaran olmaması, muhtemel olduğunca uyarıcılardan arınık olması çocuğun daha bakımlı uykuya dalmasını sağlayabilir.

Bebeğin uyuyacağı oda aşırı ışıktan arındırılmış olmalı.

Ebeveyn çocuklarını video, TV vs. izledikleri ortamlarda uyutmamalı. Bir Takım ebeveynler bebeklerini kendileri TV izlerken ayaklarında sallayarak uyutmaktadır. Bu durum bebeklerin veya çocukların uykuya dalma esnasında gördüklerinin ve duyduklarının uyku esnasında sürekli zihinlerini meşgul etmesini sağlayacak, kuytu bir uyku uyumalarını engelleyecektir. Ara Sıra bu durum çocukların gelişimlerini negatif etkileyebilir hatta çocuk için travmatik olabilmektedir.

Günlük rutinler
Gün içerisinde çocuğun yeterince hareket ettiğinden belirli olunmasıyla birlikte, uyku öncesinde hareketli egzersizlerden kaçınılmalıdır.

Uyku öncesi gerekirse rahatlatıcı masaj yapılabilir.

Uyku öncesi banyo yaptırılması, çocuğu rahatlatarak uykuya geçişi kolaylaştırabilir.

Bebek uyumadan hemen önce fazla yedirilmemeli veya aç olmamalıdır.

Çocuğun gün baştan başa susamış kalmadığından emin olunmalıdır.

Bebeğin uyumadan önce her gün benzer günlük rutinlerin yapılması kaliteli uykuya katkı maddesi sağlar. Örneğin banyo sonrası masaj, masaj sonrası kitap okuma, sonra uyku gibi.

Ebeveyn uyku öncesi rahatlatıcı içeriklerin olduğu çocuğa uygun kitaplar okuyabilir. Bilhassa içeriğinde oldukça çok sevgi sözcüklerinin olduğu, çocuğun biricikliği üstüne olan kitaplar bakım veren ile bebek arasındaki bağlanmayı da olumlu etkileyecektir.

Ebeveyn çocuğun uykusunun uyumlu olmasına dikkat etmelidir. Çocuğun uyku düzenini ve rutinini bozacak aktivitelerden kaçınmalıdır.

Ebeveynler bebeklerinin uyku düzenlerini oluşturmaya çalışırken sabırlı davranmalı kendileri de kuytu olmalıdır. Nitekim yapılan çalışmalarda bebeklerde gece uykudan uyanma problemi, ebeveynlerin durmadan uyku ile alakalı konularda bebekleriyle aşırı etkileşimlerine bağlı olduğu görülmüştür. Ebeveyn uyku düzeni oluştururken bilhassa çocuğun bir karoser saati, uyku saati olduğunu göz ardı etmemeli, bu şart göz önüne alınarak yeni uyum oluşturulmaya çalışılmalıdır. Örneğin gece saat 23.00’te uyuyan bir çocuğu saat 21.00’de uyuşturmak isteyen bir anne bunu safha aşama yapmalıdır. Çünkü çocuğun gövde saati 23.00’e ayarlıdır ve bu ayarı derhal 21.00’e almak basit olmayacaktır. Bu sebeple birincil gün 22.30’da, sonraki gün 22.00’de, sonraki gün 21.30’da, daha sonraki gün ise 21.00’de uyutarak kademeli bir geçiş sağlanmalıdır.”

Kaynak: https://www.iha.com.tr/haber-cocuklarin-yuzde-40inda-uyku-problemi-goruluyor-1051500/